Kontoristen

Surmuling er eit evig problem på kontorarbeidsplassar: Er det ikkje for varmt, er det for kaldt, og er ikkje stolen for mjuk, så er han for hard. Same kva sjefen seier eller gjer, blir det ingen ende på klaginga. Dette veit sjefen. Han veit også at alle ordskifta, anten dei byrjar med løn, luft eller lunsj, endar med eit beiskt utfall mot sjefen sjøl.

Sjølvsagt er ikkje dette noko kjekt, det er ikkje slik det skal vera å vera sjef. Leiaren skal bli løfta fram av dedikerte disiplar. Somme sjefar freistar å få dei tilsette på lag. Dei køyrer på med kartlegging av sjukefråvær, introduserer tiltak og skriv kvart år ein ny årstale til dei tilsette. Andre sjefar meiner slikt blir for bisart. Dei ynskjer heller å reisa vekk frå surmulinga. Heldigvis er ikkje det så vanskeleg å ordna, det er mange sjefar som heller ynskjer å reisa vekk. Difor er det nokså enkelt å få arrangert ulike seminar av typen «Interim Expert», «Possibly Expert», «Someone is Expert», eller «Expert Expert». På slike turar er det kjekt å vera sjef. På møta, og i loungane på flyplassane, treff dei fleire i same ærend, og i sjokoladebutikkane og på hotella, er dei tilsette akkurat så underdanige som folk bør vera.

Einaste bakdelen, er at det kan bli endå meir surmuling den tida dei er nøydde til å halda seg på kontoret. I vår verksemd, løyste dette seg den dagen me vart ei IA-verksemd. No tenkjer eg ikkje på Sandman-varianten med utvida tal på eigenmeldingar og liberale krav til oppmøte på arbeidsplassen, men på den nye IA-avtalen. Den nye avtalen om Imiterande Arbeidsliv byggjer på dei røynslene arbeidsleiarane har skaffa seg gjennom generasjonar i sjefsstolane. Sjølvsagt med visse grenser. Arbeidstakarane kan ikkje reisa vekk i arbeidstida og lata som om dei arbeider. Dei lyt halda seg på arbeidsplassen i arbeidstida. Og den er, grovt rekna, 37,5 timar i veka. Men det er tilstrekkeleg at dei latar som om dei arbeider. Om ein eller annan arbeidstakar skulle finna det fordelaktig å sitja nokre timar ekstra kvar dag, er det heilt innanfor. Plusstid kan ikkje vera noko anna enn eit pluss. Slik tid er det sjølvsagt heilt opp til den einskilde arbeidstakaren å ta ut i samband med fritidsreiser dit sjefane kan reisa i arbeidstida. Det er ikkje noko krav i avtalen om at arbeidstakarane må velja rimelegare hotell, det er slikt som voneleg blir ordna i dei lokale tingingane om løn.

Overgangen til å bli ei IA-verksemd har gått knirkefritt. Så langt er det ei suksessoge. Sjukefråværet har aldri vore lågare, og arbeidstakarane er blide som nyfrelste. Men i horisonten trugar svarte skyer. Ryktet vil ha det til at fleire innhaldsprodusentar til kjente og kjære internettsider, også har teikna IA-avtalar.

No er ho her, tida. Om berre nokre timar, er det for seint. Bikkar klokka 23.59, blir det smalhans i enno eit år.  Hjå oss er det nemleg slik at kvar og ein lyt argumentera for at ein, og ikkje ein annan, fortener ein liten slant ekstra i lønsoppgjeret, og no er altså fristen uhyggeleg nær. Tidsråma hadde ikkje vore noka utfordring om ein var ein breikjefta bergensar, ein viktig vossing eller ein blærete bærensar, men det er ein jo ikkje.

Kanskje er det heller ikkje verdt bryet? I år er det berre snakk om småpengar til fordeling. I alle fall for «oss på gølvet», som gjerne er nemninga i slike tider. Sjefen har vore tydeleg på at moderasjonslina er for ein nasjonal dugnad å rekna. Maksimalt kan det vera snakk om 2-3 %. Om ein når fram med kravet, vel å merke.

Det er tøft å fronta ei slik line i høve arbeidarar med tilbodsvarer både i kle- og kjøleskåp. Tøft er det også å halda tale om at arbeidarane er den viktigaste ressursen til verksemda. Særleg i år der søknader går åt skogen og skjelett fell ut av skåpa. Så tøft er det, at styret kan finna det rimeleg å melda sjefen inn i «The 5 % community». I eit sjefsperspektiv, er dette langt på veg ekstremvarianten av moderasjonslina. «Solidaritet i praksis», som Erna ville ha sagt. For oss med «Mykje godt» i prosentrekning, er det ikkje naudsynt med kalkulator for å finna ut at den eine 5-prosenten kunne ha blitt til tre-fire 3-prosentarar i den viktigaste ressursen til verksemda.

Men kva er det eg held på med? Sjefen kan eg ikkje fekta med, han spelar i ein annan divisjon. No i lønsoppgjeret, er fiendane å finna blant dei jambyrdige kollegaene. Det er berre å hoppa i det: Continue reading

Talet to, er kraftig til å vera så lite. Særleg om ein tenkjer på kor vanleg det er å forstå verda i to kategoriar: Presten talar om paradis og helvete, domaren er oppteken av skuld og uskuld, og sjefen  serverer cola og vatn på møta. (Tidlegare var det vanleg å setja fram fleire typar brus og drykk, men så vart det bestemt at verksemda skulle bli eit helsefyrtårn, slik ho alt var eit miljøfyrtårn. I vårt kontormiljø, avgrensar helseutfordringa, post Høybråten, seg til bruken av læskedrikk, og miljøutfordringa til det å gjennomføra unødvendige reiser med fly. Til all lukke, har me ein sjef som tek på seg det vonde på vegner av staben: Leiaren drikk brusen, og han tek dei umoralske flyreisene. For dei tilsette. Truleg er denne offerviljen inspirert av Jesus, som spanderte ein ettermiddag på krossen for synda til menneska.)

Somme er skeptiske til den innebygde forenklinga i tenkjing med to kategoriar. Til slike folk vil eg berre seia: De har aldri laga ein firefeltstabell! Alle som har laga ein slik tabell, veit korleis det kjennest når alt fell på plass. To dimensjonar forenkla til det absurde, kan gje fire felt som avslører meininga med livet, eller i alle fall nesten. Det er ikkje berre for å skryta, men dette stod klart framføre meg alt den gongen eg var barnearbeidar i det norske jordbruket. Det er faktisk heilt sant: Eg har vore barnearbeidar i eitt av verdas rikaste land. Dei fleste meiner nok at dette høyrest heilt utruleg ut; at born kan vera billigare og betre arbeidskraft enn polakkar frå alskens land, men det er altså ikkje meir enn ein mannsalder sidan. Og eg var lønsam. I alle fall fram til firefeltstabellen tok meg.

Eg spissa øyrene dei gongene bøndene snakka saman. To ting talte dei alltid om: Kor mykje hadde dei utretta i løpet av ein dag, og kor utslitne var dei då myrkret la seg over fjorden. Ein trong ikkje vera av den hypersensitive typen, for å skjøna at idealet var å få gjort mest mogeleg utan å bli trøytt. I omtalen av tenestefolk, brukte dei sveitte som mål på trøyttleik, det blei for komplisert å spørja om vedkomande var trøytt eller ikkje.

Den ideelle tenesteguten, var ein dreng som kunne utretta enormt mykje, berre pitte litt mindre enn bonden, utan å verta sveitt. Om slike, sa dei at det var synd at han ikkje hadde odelsrett på noko bruk av verdi. Det nest beste, var å få tak i ein dreng som kunne utretta enormt mykje, men som vart drivande våt av sveitte.  Dette var personar med potensiale, men dei måtte jobba litt med fysikken. Tredjeplassen, gjekk til drenger som gjorde lite, men som sveitta mykje. Desse var udugelege, men dei prøvde i det minste. Sisteplassen gjekk til dei som gjorde lite, og som sveitta lite. Dette var udugelege latsabbar som snart vart bannlyste i heile området.

Eg var ikkje noko naturtalent. Lenge jobba eg for full kraft. Sveitt og fæl låg eg og vippa mellom kategori 2 og 3. Men så skjønte eg dynamikken: Så lenge eg sveitta, ville eg dårlegast vera i kategori 3, og då ville kontrakten bli fornya: Bøndene kunne i gode stunder kjenna litt sympati for dei som jobba hardt, jamvel om dei ikkje fekk gjort noko særleg. Difor lærte eg meg å sveitta utan å jobba. Eg låg i åkeren og las, og med jamne mellomrom stimulerte eg sveittekjertlane. I det eg høyrde traktoren nærma seg, fekk eg dei til å pøsa ut væte. Aldri såg arbeidsgjevaren meg med turr panne. Han såg på den urørte enga, eller på det bugnande treet, og sa «ja, ja». På gymnaset, hadde eg ikkje problem med å skjøna Darwin og læra om «survival of the wettest».

Gode kontoristar, kan forventa lønstillegg om dei er støvande turre. Vel, vel. Er i gang med omprogrammeringa.

Like etter at eg gjekk ut av styret ved verksemda, tok også styreleiaren farvel. Han hadde site i den beste stolen i mange år, og saknet var sjølvsagt stort. Det tok litt tid å handtera det, men etter at leiinga hadde fått summa seg, vart det bestemt å gjera stas på den avgåtte styreleiaren. Bord vart tinga på ein fin restaurant, og det nye styret kunne sjå fram til ein ekstravagant middag. Sjølvsagt  påspandert av verksemda, det skulle berre mangla. Alt gjekk etter planen. Heilt til heidersgjesten sjekka gjestelista, og såg at me som hadde frekventert styrerommet saman med han, og som framleis jobba ved verksemda, ikkje var å finna der. Eit rykte skal ha det til at det var motviljug, formelt sett, var det jo upassande berre å invitera nokre medlemmer frå det gamle styret, men dagen før gildet, fekk me ein e-post om at den gamle styreleiaren gjerne ville ha oss med på middag dagen etter. Klokka 19.00.

Me tok hintet, frå den avgåtte styreleiaren, og stilte i fine klede, fulle av positive forventingar. Stemninga i laget var framifrå, heilt til vår tildelte servitør synte oss veg til  bordet vårt. Det var inne i eit avlukke, heilt bakerst i lokalet. Då vart sjefen sur. Til servitøren, sa han tydeleg ifrå om at han var misnøgd med at dei beste borda med utsikt, ikkje skulle fyllast av oss. Sevitøren orsaka så godt han kunne: Han var ny i jobben, måtte spørja ein av sjefane. Og ja, rommet var litt mørkt, men det var jo kanskje litt kjekt å ha det intimt under ein slik middag.

Etter den seansen, hadde servitøren litt høge skuldre. Men høgda på skuldrane, var for ingenting å rekna mot høgda på vetlefingrane. Med ungdommeleg venleik, svinsa han rundt med rare rørsler og merkeleg lått. Sjefen freista han å gløyma. Det var heilt tydeleg at han ikkje hadde møtt slike folk i bamseklubben, trass i imponerande pels med distingvert farge.

Han serverte maten på ein litt keitete måte, men dei harde, sylinderforma vinflaskene, trakterte han med ein profesjonalitet som gav kvinnene rundt bordet ei kjensle av ikkje å strekkja til.

Eit stykke ut i måltidet, såg eg at augo til sjefen svartna. Servitøren svinsa innom og drog opp nye vinflasker. Og ikkje nok med det. Eit bel etter, måtte sjefen ut i eit naudsynt ærend.  Vel attende, kunne han ikkje anna enn å konstantera at servitøren hadde servert ein ny runde med vin. Eit heilt mannskor av vinflasker, stod og gapte med opne halsar mot festlyden. Det var tydeleg for oss som kjenner teikna, at desserten ikkje smakte like godt for alle rundt bordet, trass i at somme hadde iskald cola i glaset.

I dagane etter, for ikkje å seia vekene, lærte eg ein god del om restaurantdrift og om rolla til servitøren. Stort sett handla det om kva ein ikkje må gjera. Særleg vart det fokusert på kor viktig det er for servitøren å vera merksam på dei signala verten sender ut. Til slutt, kunne eg ikkje anna enn å seia: Av og til kostar det å vera ortodoks heterofil, er ikkje det både rett og rimeleg?

Av og til, hender det at folk spør om kva eg arbeider med. Då svarer eg at arbeidet mitt går ut på å identifisera, systematisera, registrera, kontrollera og dokumentera informasjon. Dei aller fleste, byrjar då å snakka om Brann, eller om været. Nokre få, har stilt relevante oppfylgingsspørsmål, og eg har utbrodert så godt eg kan. Utbrodering, burde eg vera god på, i si tid var det jo broderiene mine som tvang meg til å flytta frå landsbygda. Etter å ha fått M i handarbeid og G i sløyd, var det ikkje liv laga for meg der heime.

Utlysingsteksten til stillinga mi, var svært lokkande. Fleire av dei mest forførande formuleringane var med: «Kunnskapsverksemd søkjer kunnskapsrik medarbeidar». «Stillinga krev at ein kan ta ansvar og arbeida sjølvstendig.» «Viktig å etablera og vedlikehalda internasjonale nettverk.» «Spanande og utfordrande». «Dynamisk og proaktivt miljø».

På veg inn til intervjuet, var eg overtydd om at eg hadde gode kort på handa. Kanskje ikkje berre trumf, men i alle fall fleire ess: For det fyrste meinte eg meg sjølv å vera ein god kandidat for alt det utlysinga ropte etter, for det andre hadde eg ein nyvunnen doktorgradstittel under vesten, eller kappa, som me doktorandar heller likar å seia.

Intervjuet gjekk strålande. Me drog opp skiljet mellom faktabasert og kjenslebasert argumentsjon, og me var hjartans samde om kor viktig det er å vera nøyaktig og samvitsfull medan ein samlar inn og legg fakta til rette for ålmenn bruk.

Stemninga blei såpass euforisk, at arbeidsgjevaren sa seg viljug til å tilsetja meg på flekken. Sjølvsagt blei eg smigra, men me hadde ikkje snakka om det praktiske. I utlysinga stod det «løn etter avtale», og eg kunne ikkje anna enn å spørja kva det tydde. Arbeidsgjevaren nemde ein sum eg ikkje heilt hoppa i taket av. Det vil seia, med den løna vart det ikkje rare taket å hoppa i, toppen eit lite drabantbyhusvære, eit slikt Toppen Beck aldri ville ha funne på å vitja. Skulle det bli noko standsmessig med ein slik gajse, måtte eg satsa på å kapra ei dame med fint hus, eventuelt med døyande foreldre med fint hus. Slike damer veks ikkje på trær, men dei finst. Eg kan nemna fleire menn som har krabba ut av skjørtet til mor og rett inn i det lune reiret til svigermor.

-Er ikkje det litt lite, prøvde eg meg med, eg har jo doktorgrad og alle ting? -Vel, sa arbeidsgjevaren, skal eg behalda min jobb, må eg fylgja lønspolitikken til verksemda. Der står det, svart på kvitt, at formalkompetanse som ikkje blir nytta, skal ikkje gje ekstra løn. Ditt doktorgradsarbeid er ikkje relevant for dei arbeidsoppgåvene du skal gjera, og du kan difor ikkje få noko ekstra for det. Hadde du det fått, ville styret ha steila.

Eg gav opp tingingane, og takka ja til jobben. Bestemte meg sporens streks for å kjøpa meg treningskort og vitja Storhaugen i Odda. Damer med attraktive husvære, har det med å velja blant dei veltrente og velkledde.

I den fyrste tida mi ved arbeidsplassen, akta eg meg vel for å nytta den formalkompetansen som ikkje kunne lønnast. Var det på sin plass å drøfta ei sak på ein vitskapleg måte, sytte eg for å skriva ein heilt ordinær stil. Og dei gongene det dukka opp spørsmål om metodisk tilnærming, sende eg saka vidare til ein med lønna formalkompetanse på området.

Slik gjekk no dagane, heilt til sist veke. Brått og uventa, takka ein god kollega for seg. Ikkje slik å forstå at han pakka føtene i jord, han hadde rett og slett søkt seg ny stilling. Ikkje før var katten ute av sekken, eller mannen heilt non grata, før eg fekk melding om at eg skulle overta arbeidsoppgåvene. Det var kjekt, for dei høvde som hand i hanske med doktorgradsarbeidet mitt. I full fart for eg inn til arbeidsgjevaren og spurde om endringa ville få noko å seia for løna mi. Det ville den ikkje.

Difor har eg havna i eit leit dilemma: Skal eg løysa arbeidsoppgåvene på beste måte, lyt eg nytta ulønna formalkompetanse. Alternativt kan eg berre nytta den kompetansen som er lønna, men då vil ikkje resultatet bli så godt som mogeleg.

Det er neimen ikkje enkelt å vera kontorist.

Det er viktig å arbeida for at arbeidsmiljøet skal vera best mogeleg. Sjølve prosessen er sentral for både arbeidsgjevar og arbeidstakar. Ved at ein har eit felles fokus, vil ein på dei aller fleste arbeidsplassar stimulera til positive prosessar.  Greier ein å identifisera og luka vekk dei verste  stolane og relasjonane, kan ein oppnå både friskare arbeidarar og høgare effektivitet.

I år vart eg dregen inn i arbeidet med å kartleggja stoda. Me nytta oss av eit vanleg spørjeskjema med spørsmål om fysiske og psykiske faktorar, men for å vera ekstra spenstige, la me til eit ope spørsmål heilt til slutt:

«Kva er lukke for deg? I kva situasjonar kjenner du deg lukkeleg? Kva faktorar kan utløysa ei kjensle av lukke? Lag gjerne ei liste.»

Nesten ingen svarte på dette spørsmålet. Sjølvsagt kan det vera fordi kontoristar er ukjende med omgrepet lukke, men det er vel meir truleg at spørsmålet ikkje fungerte heilt optimalt. Trass i den magre svarinngangen, hadde somme teke seg tid til å svara svært fyldig. Her er nokre av punkta deira:

• Reine golvmatter
• Store idrettsarrangement i høveleg tidssone
• Ferske tebrød
• Brysselmannsembetet
• Smular frå bordet til dei rike (catering restar)
• Plusstid
• «Fest setebeltet»
• Nye joggesko
• Koffertbærar
• Morgonmøtet
• Å tørka ettertenksomt av seg på føtene i full forvissing om at ein har sett far etter seg
• Eg treng berre ein gløtt av sola for å bresta ut i lått

I austen plar dei fokusera på at alt heng saman. Har ein vondt i ei tå, kan det skuldast ein øm milt eller ubalanse i ein av dei mange energibanane i kroppen. Akkupunktur og ulike typar naturmedisin, er mykje brukt for å nullstilla system som har havna i ulage. I tillegg er det vanleg og viktig å kopla hovudet til lekamen gjennom meditasjon. Tankeøvingar kan fungera som ei stakefjør i energibanane, og få energien til å renna fritt som noko heilt anna i ein nyspylt kloakkleidning.

Tek ein meditasjonen til neste nivå, kan ein læra seg å styra energstraumane slik flygeleiarane kontrollerer luftrommet over London, til dømes. I karatelæreboka mi, las eg om ein sensei som let seg snø ned slik grønnlandshundane gjer. Han hadde korkje varmeflaske, ullunderbukse eller jervenpose. Alt han hadde, var eit kjempesvart belte og eit kokande hovud. Gjennom meditasjon, fekk han frakta varmen rundt i kroppen, slik at kulda ikkje fekk skikkeleg bet på han. Morgonen etter var han, etter å ha pussa tennene, klar for ei ny treningsøkt med studentane sine, og under ryggen hans, hadde graset vorte grønt i løpet av natta.

Sjølvsagt er det lov å ta noko av dette med ei klype salt. Men har du stadig vondt både her og der, er det ikkje så vanskeleg å ofra litt av den kritiske sansen. Før trudde eg at kvar ein muskelstrekk var eit teikn på at alderdomen banka på og ville ha meg med på vegen mot vigsla jord. No slår eg meg til tols med at den vonde hofta skuldast kroppsleg ubalanse eller ein skipla energistraum. Mot slikt finst det bot: Nokre nåler, ein tarmskylling og litt ginseng, så er ein attende i godt gammalt slag.

Det flotte med slik holistisk tenkjing, er at den kan skalerast. Er heilskapen liten, tenkjer ein smått, er heilskapen stor, tenkjer ein stort. I ein organisasjon, til dømes, handlar det ikkje om kjertlar og svamplekamar. Der kan sjefar og tilsette tilsvara kroppslege organ, og kommunikasjonsstraumar og kommandoliner vera substitutt for energistraumar.

Lat meg illustrera dette med eit døme: I ein organisasjon har det dukka opp ein særleg sur spesialrådgjevar.

Etter vanleg vestleg verdsoppfatting, vil det vera viktig å få vedkommande i behandling. Hadde han vore ei tå, ville det vore snakk om spjelking, bandasje og å køyra på med smertestillande. Ein arbeidstakar, vil etter dette tankesettet kunna bli lækja ved å få ordre om klare reglar for framferd (spjelking), ved ikkje å kunna ta avgjerder (bandasje) og ved ikkje å bli sett krav til (smertestillande).

Doktaren frå austen, vil gripa det an på ein heilt annan måte. Han aksepterer den sure spesialrådgjevaren, men han tek kjapt ein Holberg: Kvifor syt den sure? I denne prosessen må det kartleggjast om det finst noko som sprer sjukdom i organisasjonen, og om kommunikasjonen flyt med eller mot kjerringa. Kartlegginga vil gje føringar for intervensjonen: Blir det te, tarmskylling, amputasjon eller eksplosjon? Ginseng vil kina-dokteren tilrå uansett, akkurat det er litt som høgremannen og skatteletta. 

Dersom den austlege tenkjemåten får fotfeste i organisasjonar som ikkje heilt er mogne, kan ein få merkelege utslag. Eg har til dømes sett at idealet om å vera i jamvekt, blir tolka som at leiargruppa bør ha sånn nokolude same ansiennitet som arbeidsstokken. Er leiargruppa lita og arbeidsstokken stor, tyder det at ein må fylgja godt med. Ser det ut til at arbeidstakarane har lyst til å bli verande, er det viktig å introdusera tiltak slik at dei sluttar. Får ein ut ein med 10 års ansiennitet, kan ein tilsetja fleire med eitt eller færre.

«Eg er skuffa over deg. Du skjøttar ikkje arbeidet ditt slik eg hadde forventa. I går var eg innom kontoret ditt to gonger. Båe gongene sat du med store øyretelefonar, og på skjermen var du ivrig oppteken med å fly rundt på ulike nettsider. Ingen med vår logo, etter det eg kunne sjå. Du var så oppteken, at eg hadde ikkje hjarta til å uroa. No må eg nesten spørja deg: Veit du kva ein person i di stilling skal driva med?»

Kva svarer ein til slikt? Fem og eit halvt minutt tidlegare, hadde eg fått ein telefon: «Har du tid til eit kort møte på mitt kontor om fem minutt?» Ikkje noko meir. Eg trudde det galdt den søknaden me har sysla med ei stund, den som kanskje kan sikra at me får eit oppdrag verdt mange pengar. Men det var ikkje søknaden. Han lurte på om eg visste kva eg skulle gjera i jobben min.

Det veit eg jo. Etter utlysingsteksten, skal eg vera initiativrik og sjølvstendig, og eg skal ta ansvar for å utarbeida verdsleiande søknader. Tek ein det med ei klype salt det der med verdsleiinga, har eg gjort det som skal til: Initiativ har eg teke, og sjølvstendig har eg vore.

Eg prøvde meg med det. Men det var ikkje godt nok. Initiativa var ikkje klarerte, og graden av sjølvstende var for høg. Kopla med openberr unnasluntring, slik han sjølv hadde observert det dagen før, såg det stygt ut. I gamle dagar, sa han, kunne somme vera mogne til å få ansvar før dei var ferdig utdanna, i vår tid, treng dei fleste fleire tiår i arbeidslivet.

Skulle eg seia noko meir om kva nettsider eg hadde vore innom? Var det relevant kva musikkstykke eg hadde høyrt på? Skulle eg lova på tru og ære ikkje å ta sjølvstendige initiativ? Burde eg forklara korleis det er på andre arbeidsplassar? Alt verka like malplassert, og slik ebba samtalen ut.

Alle snakkar om kor viktig det er å ta ansvar. No veit eg at det er noko heilt anna enn å få lov til å ta ansvar. Tek ein det før ein har fått lov, risikerer ein at nokon blir skuffa. Kjensler skal ein vera varsam med. Og i morgon byrjar ein ny arbeidsdag?

Ei viktig kampsak for dagens kontoristar, er å få trena i arbeidstida. Og då meiner me trening, ikkje ei lita fagrørsle midt på dagen.

Somme arbeidsgjevarar har vore positive til kravet. Truleg har dei tenkt at friske folk har mest lyst til å gå på jobb, og at trening kan halda dei tilsetta så slanke at dei greier å pressa seg inn døra utan å få vondt i ryggen.

Andre arbeidsgjevarar har skjønt kva det eigentleg dreier seg om. Med mishag har dei lenge sett på at arbeidarane les aviser, betalar rekningar og handlar seg mat midt i arbeidstida. Ja, somme høyrer til og med på musikk, og så vil slubbertane forsyne meg ha betalt for å utføra enno ein fritidsaktivitet!

Rett skal vera rett, somme arbeidstakarar er ikkje heilt enkle. Har dei til dømes ikkje særleg lyst til å skifta kontor, er det neimen ikkje enkelt å flytta på dei, og har dei lyst til å trena, skaffar dei seg både sykkel og sykkelbukse utan å spørja sjefen. Dette gjeld anten arbeidsgjevaren er slik eller slik.

Dramatikken gjev sjølvsagt høgst puls der treningsivrige arbeidstakarar blir heldne i taumane av ein sjølvopplyst arbeidsgjevar. Der står to syn steilt imot kvarandre: På den eine sida har ein arbeidstakarar som ynskjer å arbeida litt i treningstida, på den andre arbeidsgjevar som er pukka nødt til å handheva gjeldande avtaleverk, dersom han då ikkje vil smaka på vreiden til styret.

I slike arbeidsmiljø går provokasjon og reaksjon hand i hand: Blir arbeidstakarar observerte i treningsty, kjem det reglar om godkjent arbeidsty. Gjev arbeidstakarane inntrykk av at det er naudsynt å samarbeida med folk i ein annan ende av kontoret, blir dei relokaliserte og plasserte saman. Høyrest det mykje renn i trappa, kjem det opp skilt om kvar heisen er. Ynskjer nokon å avspasera for å gå på fjelltur, får dei melding om at fjellturar er ein helgeaktivitet, og at avspasering helst skal nyttast på kjøpesenter eller til sydenreiser.

Mange vil nok tru at det er negativt å tena til livets brød under slike omstende, men det er neimen ikkje sikkert. Kanskje lokkar det heller fram dei mest kreative tankane og ideane? Overstimulert skaparlyst er vanlegvis gull for innovasjonsverksemder.

Førre dagen var det styremøte på kontoret. I  styret sit det viktige folk, slike som er på førenamn med både flyvertinner og tv-kjendisar. Eg var kalla inn for å gjera greie for eit spanande prosjekt eg putlar på med. Litt spent var eg før møtet, men inne i lokalet vart eg roleg. Der var stemninga både avslappa og hyggeleg. Stol fann eg ved bordenden, og det var god plass til manuskriptet på bordplata.

Sjefen svinsa rundt på ein måte eg aldri før hadde sett. Han serverte kaffi og tebrød til gjestene og pludra eitt eller anna koseleg til kvar einskild: «Litt varm kaffi, kanskje, det var vel kaldt på Gardermoen i dag?» … «Du er vel svolten, du som har reist heilt i frå Tromsø? Kan eg freista deg med eit tebrød?» …

Medan sjefen kvitra seg nedover langs bordet, kjende eg eit stikk av dårleg samvit. Eg hadde tydelegvis danna meg eit feil inntrykk av mannen. Denne auraen av hygge høvde ikkje heilt med den autoritære leiartypen frå 1950-talet, som mellom andre Gudmund Hernes har skrive om.

Snart var det min tur til å få kaffi i koppen og søtt i skrotten. Eg skuva koppen diskret nokre centimeter bort til den mest optimale påfyllingsposisjonen. Så var det berre meg att. Sjefen lente seg litt fram, og ut av munnvika kom det, denne gongen med låg røyst: «Du fiksar deg sjølv». Tebrød og kaffi sette han midt på bordet, og med høg og tydeleg røyst sa han: «Nei, me må vel nesten sjå til å koma i gang.»