Bixit, Noise and Royalty
Nokså vilkårleg, har eg fått i hende ein tekst, rett nok berre eit utkast, ført i pennen av ein av dei aller viktigaste intellektuelle i vår tid. Teksten spring ut frå den teoretiske arven etter Rokkan og Hirschman. På tide, vil mange seia: Det tynnest ut i rekkjene av slike som har bygd karrieren på arbeidet til dei gamle heltane.
Der Hirschman var oppteken av å forklara handlingsalternativa for medlemmene i dysfunksjonelle organisasjonar, freistar den nye teksten å forklara korleis dysfunksjonelle styringsorgan skiftar ut leiinga.
Bixit er nemninga på fasen som leiar fram til at det ikkje lenger er mogeleg for det styrande organet å ignorera at noko må gjerast, til dømes ved at generalforsamlinga seier: «Høyr her, Arbeidstilsynet/Riksrevisjonen/osb. klagar: Rydd opp!». Er det styrande organet retteleg dysfunksjonelt, vil det konferera med den daglege leiinga, og så syna handlekraft ved å gjera eit vedtak med omlag denne ordlyden: «Me ser alvorleg på saka, jamvel om det sikkert ikkje er noko i dei lause rykta, og me vedtek at me ved neste møte skal ha ein klar intensjon om å gjera vedtak i denne saka. Eller kanskje på møtet etter der igjen.»
Dette vedtaket, utløyser fase nummer to: Noise. Medlemmene augnar von om nye tider, medan leiinga insisterer på stø kurs fram til noko anna er vedteke. Og vedtaket, let sjølvsagt venta på seg. Mellom anna fordi dysfunksjonelle styringsorgan vil spørja den daglege leiinga om kva råd ein eigentelg er ute etter. Dersom dette rådet er vanskeleg å oppdriva, er det vanleg å halda prosessen open og søkja råd frå fleire aktørar. Alt for å sikra at ein gjer det beste vedtaket for organisasjonen. Medan tida går, visnar vona hjå medlemmene i organisasjonen.
Royalty er nemninga på den siste fasen i leiarskiftet. Den blir innleidd med at det dysfunksjonelle styrande organet vedtek planane den daglege leiinga har lagt for framtida til organisasjonen: Dato for avgang, ny leiing osb. Dinest, blir det lagt fram ei oppsummering basert på dei råda ein til slutt greidde å få frå eksterne spesialistar, som vil slå fast at det er svært lite som burde, eller i det heile teke kunne, vore gjort på ein annan måte. I tillegg, vil det styrande organet, i tett kontakt med avgåande leiar, utarbeida ein pakke for å markera takksemd, mellom anna for tolmodet den avgåande leiaren har synt i høve til dei ville spekulasjonane og påstandane som har kome fram i løpet av prosessen. Oftast vil denne pakken berre innehalda ekstra betaling, meir sofistikerte versjonar vil kunna tilby gratis flyreiser og tilgang til lounge fasilitetar, personleg koffertbærar, gråtekoner, parkering og skopuss. Unntaksvis, skjer det også at den avgåtte leiaren får plass i det styrande organet. I slike høve, blir det vurdert nøye kva han vil kunne bidra med av dysfunksjonalitet.