Svevestøvet
Tek eg ikkje heilt feil, er det snart jol igjen. Augo renn og nasen klør. Når kroppen elles er frisk og fin, kjem denne kjensla berre to gonger om året: Om våren, når bjørka tømer seg midt i fjesa våre, og i november, når kona fyrer opp adventskosen. No er det beksvart ute klokka seks, så vår er det ikkje.
Alt den gongen røykjelova kom, var eg skeptisk til dei openberre hola. Lova inneheld fint lite om røykleggjing med andre substansar enn tobakk. Korkje stearinljos, faklar eller koselege peisar, er nemnde med eit ord. Lovgjevarane tenkte vel at husmødre og festarrangørar ikkje hadde vit til å lesa lova, eller pengar til å halda seg med skarpskodde advokatar, slik skatteplanleggjarane gjer. (I alle fall har dei som planlegg så det monnar, alltid ein advokat i ermet. Heller 300 000 til advokaten enn 200 000 til staten, den dævelen.) Men med husmødrene, tok dei feil. Også der i garden er det slik at det som ikkje er forbode, det er lov.
Av og til bør ein sanna syndene sine. Jamvel om ein ikkje er oppteken av det der med evig liv/nye liv/sjalabais med jomfruer frå Paradis, kan det vera greit å ta ein gjennomgang av eigne vanar og røynsler i høve til kva ein burde ha gjort. Og eg har noko å sanna. Opptil fleire gonger har eg kjent stor glede ved å fyra opp ein sivilisert sigar, eller ein suspekt sigarett, etter at middagen vel er eksekvert. Post Høybråten, har dette vore det same som å eta frå foringsstasjonane for isbjørn: «Lukten!» «Nesen!» «Øynene!» «Halsen!» «Pusten!» «Lungene!» «Umoderne!» «Undermennesker!» «Jeg dør!» (Slik talar byfolk. Folk frå andre deler av landet, ville ha sagt: «Kva faen er det du driv med, kom deg ut!»)
Uansett, ut har eg lydig gått. Ute på den mørke og kalde altanen, har vindauget synt festen på storskjerm: I peisen brenn det livleg, på bordet står det høge ljos som ein blafrande vegg mellom gjestene, og i kvar ein krok står det eit teljos og sender ut sjanglande ljossignal. Ikkje eingong i helvete, finst det meir uvøren omgang med open eld!
Altandøra er slusa. Kryssar ein den, er ein deltakar i røyndomsfjernsynsforteljinga. Alle veit kor viktig det er å vera med. Vel kan det vera vondt, men all vyrk er betre enn å bli sendt heim. Inne er det varmt. Og etterkvart som teljosa i krokane må bytast ut, byrjar augo å renna, og halsen å snøra seg saman. Astmatikaren tenner i nokre nye ljos og spør om røykallergikaren kan leggja nokre pinnar til på peisen. Båe lurer på korleis det er råd for eit fornuftig menneske å røykja sigar.
Etter ei slik samkome, kom eg til å kikka litt i avisa. Der stod det å lesa at ein ikkje burde kosa seg med faklar, levande ljos eller open peis. Lufta vart rett og slett forpesta. Danmarksplass klokka 08:00o, var som fjelluft å rekna i høve til inneklimaet i ein superkoseleg heim.
I det siste, eller kanskje rettare i kvar einaste adventstid, har eg freista meg i rolla som vitskapsformidlar. Med sånn passeleg suksess. Bør nok fokusera mest på dei komande generasjonane. Foreldre- og besteforeldregenerasjonen, har bestemt seg for å bli kvelt av ein koseleg stearinljoskols. Trass i det, freistar eg å senda stearinljosbrukarane ut på altanen når dei er hjå meg. (Skund deg, steng døra, er du snill, det osar sånn inn!)
https://www.nrk.no/nordland/disse-kan-gi-darlig-inneklima-1.13246540