Kontoristen

Av ein eller annan grunn, har eg enda opp med ei by-kone.  Ikkje sånn å forstå at ho ikkje er brukandes til noko, ho er retteleg flink til mykje, og det er neimen ikkje gjengs for alle slike, men ho talar bymål og er på førenamn med fleire frisørar enn det finst sauerasar i landet. Fint smiler ho og, men eg har ikkje trumfa til meg ei trofekone. Ho var heilt gratis, sånn i utgangspunktet.

Ut frå eit regionalt perspektiv, har eg budd i sentrale strok det meste av livet. I bydn har eg lært meg meir enn å eta med kniv og gaffel, men eg har ikkje fått vaska føtene, eller røtene, heilt fri frå den jorda dei stod i under oppveksten på ein småskoren vestlandsgard. Som dei seier, du kan få bonden ut av bygda, men du får ikkje bygda ut av bonden.

Heime hjå oss, er det bokstavleg tala by og land, hand i hand. Som kjent har fleirkulturelle ekteskap dårlege odds, og i heimen dukkar det jamt opp utfordringar av kulturell karakter. I det siste, har me vore nøydde til å jobba med å utvikla ei sams oppfatning og forståing i høve tur og trening.

På landsbygda trenar ingen. Dei med tiltakslyst arbeider, dei andre ligg på sofaen. Eller køyrer traktor. På kveldstid eller i   helgane, kan ein gå på tur. Dersom ein går på veg, anten han er asfaltert, grusa eller steinsett, er det spasertur ein er på. Skal ein inspisera kva naboen har føre seg i utmarka, eller i det minste eit stykke i frå husa, går ein på lusketur. Då vel ein gjerne krevjande ruter gjennom ekstra ulendt terreng, slik at det kan sjå litt tilfeldig ut at ein kjem ut av skogen akkurat der naboen held på med å byggja ei bru eller hogga skog. Fjelltur kan ein sjølvsagt også gå på, men aldri utan eit sertifisert formål. På vinterstid går ein i fjellet for å undersøkja om snøtilhøva kan seia noko om korleis beitet blir til sommaren, på våren sjekkar ein kor høgt til fjells grasveksten er komen, på sommaren ser ein til dyra og på hausten lyt ein få smalen heim.

Moderne bydamer er opptekne av trening. Dei blir rasande om nokon kallar det dei har vore med på for spasertur, til nød kan dei akseptera nemninga «speed walk». Humøret fell til eit lågmål om dei må klyva i urer og baska seg gjennom småskog, berre for å enda opp ved det nye gjerdet til naboen. Og dei blir skikkeleg grinete om fjellturen alltid lyt gå der ein har, eller forfedrane har hatt, beiterett. Ei moderne bydame vil ha drikkeflaske, skritteljar, pulsklokke, Besseggen og Galdhøpiggen.

Kona og eg har kome fram til eit kompromiss der me båe gjev og tek, eit tur-kulturelt modus vivendi: Me er samde om å bruka nemninga «treningstur» om formålslause turar i skog og mark. Me skal aldri meir leggja ut på lusketur, og dersom me går på ukjende fjell, skal ingen bli sure om det dukkar opp nokre kommentarar kring beitetilhøva.

Det er krevjande å kjenna til alle nyansane i tur-omgrepet. Landsbygda har sine variantar, og det har jammen meg byfolk også. Ein gong trefte eg på ei flott dame nede ved torget. Av ein eller annan grunn stillte ho akkurat meg fylgjande spørsmål: «Vil du ha tur?» Eg svarte som sant var  «Tja, det kunne vore rett triveleg det, men eg har ikkje sko til anna enn ein spasertur.»